Τι σχέση μπορεί να έχει ο  αναδιανεμητικός ρόλος ενός ευνομούμενου ενιαίου κράτους για την δίκαιη κατανομή πόρων και κοινωνικών αγαθών (πχ. ΥΚΩ) στη βάση της δέουσας αλληλεγγύης μεταξύ πλούσιων και φτωχών, μειονεκτικών και πλεονεκτικών γεωγραφικών περιοχών, με την αμοιβή των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ? Αν δεν κάνω λάθος ο ειδικός λογαριασμός σχετίζεται με την ΟΤΣ και το ΜΜΚ και όχι με το ποιους επιβαρύνει το κόστος αυτό.

Κρίνοντας από την στάση απέναντι στα ΜΔΝ αναρωτιέμαι αν αμφισβητεί ο Πρόεδρος τον ιδιαίτερο χαρακτήρα που δίνει στη χώρα μας η νησιωτική της δομή ή αν αμφισβητεί την ιδιαίτερη προσοχή και υπευθυνότητα που χρήζει για οικονομικούς, κοινωνικούς και εθνικούς λόγους ο χειρισμός θεμάτων που άπτονται εθνικά ευαίσθητων περιοχών στις οποίες συγκαταλέγονται φυσικά και τα νησιά. Πολλά ακόμη θα μπορούσα να αναφέρω αλλά ανησυχώ για τον κίνδυνο αποπροσανατολισμού από την ουσία του θέματος ευνοώντας έτσι τις προσπάθειες επιτήδειων να περάσουν απαρατήρητες τις λανθασμένες και άδικες απόψεις τους προκειμένου να εξυπηρετήσουν ίδια συμφέροντα.

Σχετικά τώρα με την βάση των επιχειρημάτων για πιο δίκαιη μεταχείριση των ΜΔΝ, απορώ γιατί τα σχόλια περιορίζονται στις ΥΚΩ. Συγκεκριμένα τα ΜΔΝ αποτελούσαν εξαρχής μια ιδιαίτερη κατηγορία για την ανάπτυξη ΑΠΕ με διαφορετικό μηχανισμό επιμερισμού ισχύος, διαφοροποιημένους στόχους και δικαίως διαφοροποιημένες ταρίφες. Για να καταλάβουμε ωστόσο το μέγεθος της διαφορετικότητας στην αντιμετώπισή τους ως προς το θέμα του ελλείμματος του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ θα ήθελα καταρχήν, αν και είναι χιλιοειπωμένο, να επισημάνω τα τραγικά λάθη που έγιναν στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα της Ηπειρωτικής Ελλάδας τα οποία ευτυχώς αποφεύχθηκαν στην περίπτωση των ΜΔΝ.

Τραγικά λάθη στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα (Ηπειρωτική Ελλάδα)

Ξεκινάω με ένα μικρό δάνειο γραπτού λόγου από την τοποθέτηση του Προέδρου του ΣΠΕΦ στη διαβούλευση του επίμαχου ν/σ. «Δέον καταρχήν να υπογραμμιστεί πως η δραματική κατάσταση που έχει περιέλθει ο κλάδος των Φ/Β, αλλά και των ΑΠΕ εν γένει, οφείλεται διαχρονικώς αποκλειστικά στις παρατεταμένες υπερβολές, αστοχίες, ολιγωρίες και παραλείψεις των όσων διοικούν, ρυθμίζουν, και λειτουργούν την αγορά. Η κατ’ εξακολούθηση αγνόηση του ρυθμιστικού κινδύνου τα έτη κυρίως μετά το 2010 (επί της οικονομικής ευστάθειας της αγοράς καταρχήν) βαρύτατο πλήγμα αξιοπιστίας όσον αφορά την ικανότητα εκτέλεσης εκ του νόμου εντεταλμένων καθηκόντων…» συμφωνώντας απόλυτα μαζί του συνεχίζω αναφέροντας απλές και αυτονόητες ενέργειες που δεν έγιναν εγκαίρως, απορίας άξιον γιατί,   με αποτέλεσμα να οδηγηθεί το σύστημα της Ηπειρωτικής Ελλάδας και μόνον αυτό στην γνωστή θλιβερή κατάσταση.

  1. Έγκαιρη προσαρμογή της ταρίφας πώλησης στο κόστος κατασκευής,
  2. Έγκαιρη προσαρμογή του ρυθμού αδειοδότησης και συμβασιοποίησης  έργων στο ρυθμό επίτευξης των Εθνικών στόχων,
  3. Έγκαιρη άρση των στρεβλώσεων, κάποιες εκ των οποίων εξακολουθούν να υφίστανται,
  4. Απόσυρση ατυχών διατάξεων που έδιναν δικαίωμα διακράτησης για διάστημα από 18 έως 36 μήνες υψηλών τιμών πώλησης ηλ. ενέργειας φ/β έργων δίχως την μετάπτωση τους στα επίπεδα τιμών της περιόδου που τελικά κατασκευάζονταν
  5. Θέσπιση μηχανισμού ανάκλησης αδειών για έργα που δεν κατασκευάζονται σε εύλογο χρονικό διάστημα,

Αντί των ανωτέρω, και ενώ από πολύ νωρίς, με βάση τις αδειοδοτήσεις, ήταν πλέον κοινό μυστικό ότι το σύστημα όδευε προς κατάρρευση, και δια τούτο επεβλήθη αναδρομικά η ληστρική, ειδικά για τα παλιά έργα, έκτακτη εισφορά 25% επί του τζίρου, άφησαν τις θύρες εισόδου ανοιχτές να εισέλθουν, στην πλειονότητα, γνωστού προφίλ ψευτοεπενδυτές οι οποίοι «σκούπισαν» σε τιμή ευκαιρίας εξαιρέσεις και άδειες σε ένα ανεξέλεγκτο παραεμπόριο αδειών και κατασκεύασαν στο παρά πέντε, σε εξευτελιστικές τιμές κόστους, κατεξοχήν μεγαθήρια Φ/Β πάρκα. (Σημειωτέων ότι οι επενδύσεις αυτές, αντί να αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο βάρος της λύσης του προβλήματος, ευεργετούνται προκλητικά με το εν λόγω νομοσχέδιο).

Διαμετρικά αντίθετη τακτική στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά

Στα ΜΔΝ,  σε αντίθεση με όσα μόλις πριν περιγράψαμε ότι συνέβησαν στην Ηπειρωτική Ελλάδα, τηρήθηκαν ευλαβικά και στην κυριολεξία «δια ροπάλου», που σημαίνει αρκετά επώδυνα για τους επενδυτές των ΜΔΝ, οι στόχοι και τα όρια που είχαν εξ αρχής τεθεί. Συγκεκριμένα, αφενός μεν η αιτούμενη από τους επενδυτές ισχύς για την κατασκευή φ/β σταθμού 150 KW  «κουρεύτηκε» σε ποσοστό από 33% έως 47%  και εγκρίθηκε τελικά  ισχύς 100 KW και 80 KW αντίστοιχα, αφετέρου δε το σύστημα έκδοσης νέων αδειών έκλεισε οριστικά για νέους ενδιαφερόμενους. Η υπεύθυνη αυτή στάση, που ομολογουμένως δημιούργησε δυσαρέσκεια στους επίδοξους αλλά αργοπορημένους επενδυτές, προστάτεψε και διατήρησε την υγεία του συστήματος στα μη διασυνδεδεμένα νησιά και έκανε τους αρχικά δυσαρεστημένους επενδυτές, που δεν κατόρθωσαν λόγω των απαγορεύσεων να επενδύσουν, να χαμογελούν ευχαριστημένοι βλέποντας την κατάντια στην οποία οδήγησε ολόκληρο τον κλάδο η αντίθετη και ανεύθυνη τακτική που εφαρμόστηκε στο διασυνδεδεμένο σύστημα. Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι αν εφαρμοστεί ανεξάρτητος λογαριασμός ΑΠΕ στα μη διασυνδεδεμένα νησιά θα είναι πλεονασματικός ακόμη και με πολύ μικρότερο ΕΤΜΕΑΡ εξαιτίας της υπεύθυνης αυτής στάσης και όχι εξαιτίας των ΥΚΩ. Το ίδιο ακριβώς θα συνέβαινε στον ενιαίο λογαριασμό ΑΠΕ αν η ίδια υπεύθυνη στάση και τα ίδια αντανακλαστικά είχαν επιδειχθεί και στο διασυνδεδεμένο σύστημα.

Κυριότερος αν όχι μοναδικός παράγοντας που θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη στην παραμετροποίηση

Είναι προδήλως αντιληπτό ότι: άλλος είναι ο βαθμός συμβολής και ευθύνης, στην εμφάνιση και στη γιγάντωση του προβλήματος της ηλεκτροπαραγωγικής υπερδυναμικότητας των επενδύσεων του Διασυνδεδεμένου Συστήματος, και άλλος ο βαθμός συμβολής (μηδενικός στην πραγματικότητα) των επενδύσεων στα ΜΔΝ. Παρομοίως, άλλος ο βαθμός συμβολής των επενδύσεων που υλοποιήθηκαν πριν εμφανιστεί το φαινόμενο της «υπερθέρμανσης» της αγοράς και άλλος αυτών που υλοποιήθηκαν αργότερα. Έτσι ενώ ο βαθμός αυτός συμβολής και ευθύνης έπρεπε κατά την κοινή λογική να είναι ο κύριος παράγοντας στην παραγοντοποίηση για τον καθορισμό των νέων μειωμένων τιμών, παραδόξως αγνοήθηκε και αντί αυτού προτάθηκε ο υπολογισμός, με αμφιβόλου ακρίβειας στοιχεία, του IRR λαμβάνοντας υπόψη και την κρατική ενίσχυση. Ποιο αντιεπιχειρηματική και αντιαναπτυξιακή επιλογή δεν μπορούσε να γίνει και αποτελεί δυσάρεστη έκπληξη που ο ΣΠΕΦ, αν και κατεξοχήν επιχειρηματικός σύνδεσμος, συντάχθηκε με αυτή την αντιαναπτυξιακή λογική προτείνοντας σε πολλές περιπτώσεις μεγαλύτερες τιμές για έργα του διασυνδεδεμένου συστήματος από αντίστοιχα των ΜΔΝ.

Ενοχοποίηση της κρατικής ενίσχυσης

Όπως αντιλαμβάνεστε η δεύτερη απογοήτευση που λάβαμε από τον πρόεδρο του ΣΠΕΦ οφείλεται στην άδικη ενοχοποίηση για το έλλειμμα του λογαριασμού της κρατικής ενίσχυσης που έλαβαν όσοι εντάχθηκαν στον αναπτυξιακό. Υποστηρίζεται από τον ΣΠΕΦ το εξής οξύμωρο: Ενώ αρχικά το κράτος προσκαλεί επενδυτές να επενδύσουν σε έναν άγνωστο και ανώριμο μέχρι τότε τομέα δίνοντας τους κίνητρα, και ενώ τους επιβραβεύει για την αποδοχή της πρόσκλησης και για την τόλμη τους να επενδύσουν σε μια πολύ κακή συγκυρία, με την απειλή της πτώχευσης να πλανάται πάνω από τη χώρα, παρέχοντας τους κρατική ενίσχυση, έρχεται εκ των υστέρων να υφαρπάξει θρασύτατα και αιφνιδιαστικά με το παρόν ν/σ, ποσό πολλαπλάσιο από αυτό με το οποίο τους αντάμειψε. Ορισμός της εξαπάτησης και της αναξιοπιστίας ειδικά για επενδύσεις στις οποίες συμμετέχουν ξένοι επενδυτές.

Παράδειγμα: φ/β πάρκο ισχύος = 100kw, κατασκευής: αρχές του 2010, κόστους κατασκευής = 550.000€ με trackers, εκ του οποίου αυταρχικά του αναγνώρισαν μόνο τα 360.000€, το οποίο έχει λάβει, μετά από 3-4 έτη, και αν την έχει λάβει, επιδότηση 144.000€ και έχει πληρώσει τουλάχιστον 44.000€ σε αμοιβή μελετών, τόκους, προμήθειες εγγυητικής και λοιπές προμήθειες … άρα καθαρό όφελος μόλις 100.000€, καλείται με το παρόν ν/σ να επιστρέψει πίσω τουλάχιστον 330.000€ μόνο εκ του γεγονότος ότι επιδοτήθηκε. Είναι εξωφρενικό το γεγονός ότι ο παραλογισμός αυτός όχι μόνο γίνεται αποδεκτός από τον ΣΠΕΦ αλλά επιπλέον ενοχοποιεί πολλαπλά την επιδότηση προτείνοντας στις κατηγορίες ΜΕ (με επιδότηση) έως και 30% επιπλέον μείωση τιμής, αντί 15-17% που προτείνει το ν/σ.  Δηλαδή τα κίνητρα και η επιβράβευση των βασικών συστατικών της έννοιας της επιχειρηματικότητας που είναι η τόλμη η καινοτομία, η πρωτοτυπία και η πρωτοπορία, μετατρέπονται τελικά αιφνιδίως σε αμείλικτη τιμωρία. Αξίζει δε να επισημάνουμε ότι ο Αναπτυξιακός είναι το μόνο μέτρο που λειτούργησε με βάση τα παγκοσμίως αποδεκτά πρότυπα των κρατικών ενισχύσεων, την επιχειρηματική και αναπτυξιακή λογική, αλλά και την κοινή λογική. Δηλαδή το μόνο μέτρο που εφαρμόστηκε στο αρχικό στάδιο που η συγκεκριμένη τεχνολογία ήταν ανώριμη κατά το οποίο όχι μόνο δεν είχε επέλθει κορεσμός αλλά ήταν και αμφίβολο το αν οι στόχοι τελικά θα επιτευχθούν. Το μόνο μέτρο το οποίο πολύ σοφά, και αντίθετα με όλα τα άλλα, αποσύρθηκε εγκαίρως τον Ιανουάριο του 2010 όταν πλέον η τεχνολογία είχε ωριμάσει, ο μηχανισμός είχε τεθεί σε λειτουργία και άρχισε να διαφαίνεται η επίτευξη των στόχων. Το άρθρο αυτό εκτός από το ότι πλήττει πολλά από τα έργα των ΜΔΝ που κατεξοχήν είναι έργα που υλοποιήθηκαν στο αρχικό στάδιο κατά το οποίο ίσχυε ο αναπτυξιακός νόμος, πλήττει επίσης το κύρος και την επενδυτική αξιοπιστία της χώρας και την εκθέτει στα μάτια των πολλών ξένων επενδυτών που δραστηριοποιήθηκαν στο χώρο.

Πρόταση

Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, ενώ είναι αυταπόδεικτο το γεγονός  πως ουδόλως  ευθύνονται για την κατάντια του κλάδου οι επενδύσεις που έγιναν στα ΜΔΝ όπως επίσης αυτές που έγινα πριν εμφανιστεί το φαινόμενο της υπερδυναμικότητας στην ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ πχ 2008-2011  και  ενώ ως εκ τούτου θα ήταν δίκαιο να απαλλαγούν οι εν λόγω επενδύσεις από κάθε είδους περιοριστικά μέτρα. Ωστόσο θεωρώ ότι θα μπορούσε να γίνει από την πλειοψηφία τους αποδεκτή μια συμβολή αλληλεγγύης στην επίλυση του προβλήματος. Σε καμία βεβαίως περίπτωση δεν δύναται η όποια επίδειξη αλληλεγγύης προς τους πάσχοντες του διασυνδεδεμένου να αντιστρέψει τους ρόλους εξοντώνοντας τους αλληλέγγυους των ΜΔΝ και  μετατρέποντας τους πάσχοντες σε προκλητικά ωφελημένους.

Τέλος προτρέπω τον πρόεδρο του ΣΠΕΦ, τους εμπνευστές του ν/σ αλλά και κάθε άλλον, να μελετήσουν παρακάτω την γνώμη του οκτάχρονου Βασίλη και του δεκάχρονου Άγγελου που κατατέθηκε στη διαβούλευση μέσω απαντήσεων σε σχετικό ερωτηματολόγιο και δημοσιεύτηκε στη στήλη ραδιενεργά του energypress  και να σπεύσουν το ίδιο ερωτηματολόγιο να το δώσουν προς συμπλήρωση και σε άλλα παιδιά δημοτικού ή γυμνασίου προκειμένου να δουν πόσο εύκολα ορατή είναι η αλήθεια με τα αγνά και ανεπιτήδευτα μάτια μικρών παιδιών.